NIP to identyfikator podatkowy przedsiębiorcy, mający zastosowanie w kontaktach z kontrahentami oraz z organami podatkowymi. Aby go otrzymać, należy przejść odpowiednią procedurę. W niektórych przypadkach może jednak dojść do odmowy jego nadania. Jak wygląda procedura i kiedy może nastąpić odmowa nadania NIP? Odpowiedź w artykule.

Obowiązek ewidencyjny i identyfikatory podatkowe

Art. 2 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (zwanej dalej ustawą) nakłada obowiązek ewidencyjny na osoby fizyczne, prawne oraz na jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej, które na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami. Art. 3 ustawy wyszczególnia dwa rodzaje identyfikatorów podatkowych – PESEL oraz przedmiot niniejszego artykułu – NIP.

NIP identyfikuje następujące osoby:

• fizyczne posiadające PESEL, które przy tym prowadzą działalność gospodarczą lub są podatnikami VAT;
• fizyczne nieobjęte rejestrem PESEL, będące podatnikami na podstawie odrębnych przepisów;
• prawne i jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej, będące podatnikami na podstawie odrębnych przepisów;
• płatnicy podatków od towarów i usług;
• płatnicy składek na ubezpieczenie społeczne lub/oraz zdrowotne;

Zgłoszenie identyfikacyjne

Ustawa nakłada też na podatników obowiązek dokonania zgłoszenia identyfikacyjnego. Muszą oni je dostarczyć do naczelnika urzędu skarbowego albo innego organu właściwego określonego w odrębnych przepisach. Należy tego dokonać najpóźniej w terminie złożenia pierwszej deklaracji, zeznania, informacji lub oświadczenia, albo wraz z pierwszą wpłatą podatku lub jego zaliczki. Zgłoszenia osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą muszą mieć formę wniosku o wpis do CEIDG.

Nadanie NIP – procedura

Przebieg procedury nadania NIP określa art. 8a ustawy. Wygląda on następująco:

• po dokonaniu zgłoszenia identyfikacyjnego odpowiednia informacja zostaje automatycznie przekazana przez Centralny Rejestr Podmiotów – Krajową Ewidencję Podatników (CRP KEP) do CEIDG – najpóźniej następnego dnia roboczego od dnia, w którym naczelnik urzędu skarbowego otrzymał poprawne zgłoszenie identyfikacyjne;
• naczelnik wydaje następnie niezwłocznie potwierdzenie nadania NIP – najpóźniej w ciągu 3 dni od dnia, w którym otrzymał poprawne zgłoszenie identyfikacyjne;
• nadanie NIP uważa się za potwierdzone w momencie ujawnienia go w CEIDG.

Odmowa nadania NIP, jego unieważnienie i uchylenie – przyczyny
W niektórych sytuacjach może jednak nastąpić odmowa nadania NIP bądź, jeżeli został już nadany, jego unieważnienie lub uchylenie – decyduje o tym naczelnik urzędu skarbowego.

Odmowa nadania NIP

Naczelnik urzędu skarbowego może podjąć decyzję o odmowie nadania NIP, jeżeli:

• nie jest możliwe potwierdzenie tożsamości lub istnienia podmiotu;
• zgłoszenie identyfikacyjne nie jest poprawne;
• podmiot otrzymał już wcześniej NIP;
• podmiot jest osobą fizyczną objętą rejestrem PESEL, która nie prowadzi działalności gospodarczej lub nie jest zarejestrowanym podatnikiem VAT.

Unieważnienie lub uchylenie NIP

Naczelnik urzędu skarbowego może unieważnić z urzędu, w drodze decyzji, NIP, jeżeli:

• NIP nadano podmiotowi wielokrotnie;
• NIP nadano na podstawie fałszywych lub fikcyjnych danych.

Uchylenie NIP (z urzędu, w drodze decyzji) następuje natomiast, gdy podmiot stosuje fałszywe lub fikcyjne dane adresowe swojej siedziby lub miejsca wykonywania działalności gospodarczej.