Przyznanie renty nie może stanowić bezpośredniej przyczyny rozwiązania umowy o pracę. Na jakich zasadach kontynuacja zatrudnienia po uzyskaniu prawa do renty jest dopuszczalna? Wyjaśniamy w artykule.

Komu przysługuje renta z tytułu niezdolności do pracy?

Regulacje dotyczące renty z tytułu niezdolności do pracy zawarte zostały w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Świadczenie to przysługuje osobie, która – z powodu stanu zdrowia – została uznana za całkowicie lub częściowo niezdolną do wykonywania pracy.

Art. 12 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tzw. ustawy emerytalnej)
1. Niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.
2. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.
3. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Co do zasady niezdolność do pracy orzekana jest na okres nie dłuższy niż 5 lat. Ustawodawca dopuszcza jednak okres dłuższy od wskazanego, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego czasu.

Orzeczenie o niezdolności do pracy a orzeczenie o stopniu niepełnosprawności

Podkreślenia wymaga fakt, że orzeczenia lekarza orzecznika ZUS-u, regulowane na gruncie ustawy emerytalnej i stanowiące podstawę do wydania decyzji o przyznaniu renty, tj. orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i orzeczenie o częściowej niezdolności do pracy, traktuje się na równi z orzeczeniami o umiarkowanym i lekkim stopniu niepełnosprawności.

Art. 5 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
Orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o:
1) całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2, i niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 Ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
1a) niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy wymienionej w pkt 1, jest traktowane na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
2) całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy wymienionej w pkt 1, jest traktowane na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności;
3) częściowej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 3, oraz celowości przekwalifikowania, o którym mowa w art. 119 ust. 2 i 3 ustawy wymienionej w pkt 1, jest traktowane na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.

Osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności może zostać zatrudniona, o ile pracodawca przystosuje stanowisko pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej – kontrolę w zakresie spełnienia tego warunku przeprowadza Państwowa Inspekcja Pracy – albo zapewni takiej osobie zatrudnienie w formie telepracy (art. 4 ust. 5 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych).

Kontynuacja zatrudnienia po uzyskaniu prawa do renty – jak tę kwestię regulują przepisy?

Kodeks pracy nie wyklucza możliwości zatrudniania osoby posiadającej uprawnienia do renty z tytułu niezdolności do pracy. Kontynuacja zatrudnienia po uzyskaniu prawa do renty jest możliwa i co do zasady decyzja w tym zakresie pozostawiona została stronom umowy o pracę.

Jeżeli jednak pracownik chce uzyskać odprawę emerytalno-rentową, to jednym z warunków jej otrzymania jest zakończenie stosunku pracy (art. 921 Kodeksu pracy).

Kontynuacja zatrudnienia po uzyskaniu prawa do renty – kiedy prawo do renty może ulec zawieszeniu lub zmniejszeniu?

W pewnych sytuacjach prawo do świadczenia może ulec zawieszeniu lub zmniejszeniu. Dzieje się tak, gdy przychody rencisty z tytułu umowy o pracę przekroczą limity określone w art. 104 ust. 7 i 8 ustawy emerytalnej.

Należy podkreślić, że zawieszenie prawa do świadczenia nie jest równoznaczne z pozbawieniem prawa do renty – oznacza jedynie wstrzymanie wypłaty świadczenia (wyrok Sądu Najwyższego z 3 czerwca 2008 roku, I UK 405/07).

Możliwości rozwiązania stosunku pracy po przejściu na rentę

Kontynuacja zatrudnienia po uzyskaniu prawa do renty jest jedną z prawnie dopuszczalnych możliwości. Strony umowy o pracę mogą jednak zdecydować o rozwiązaniu stosunku pracy. Może to nastąpić na jeden z poniższych sposobów:

  • za porozumieniem stron (art. 30 § 1 pkt 1 k.p.);
  • przez wypowiedzenie umowy (art. 30 pkt 2 k.p.);
  • na podstawie przepisu art. 53 Kodeksu pracy, który umożliwia pracodawcy rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa dłużej niż 3 miesiące (gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy) bądź dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące (gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową).

Warto podkreślić, że pracownikowi (w związku z rozwiązaniem stosunku pracy) przysługuje ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop – zgodnie z przepisem art. 171 § 1 Kodeksu pracy. Wymiar urlopu wylicza się proporcjonalnie do czasu trwania stosunku pracy.

Kontynuacja zatrudnienia po uzyskaniu prawa do renty czy rozwiązanie umowy?

Pracownikowi przysługuje kontynuacja zatrudnienia po uzyskaniu prawa do renty. Musi jednak pamiętać, że świadczenie rentowe może ulec zawieszeniu lub jego wysokość może zostać obniżona, jeśli przekroczone zostaną ustawowe limity przychodu. Warto mieć także na uwadze, że prawo do uzyskania odprawy emerytalno-rentowej jest powiązane z ustaniem stosunku pracy.

Tag: kontynuacja zatrudnienia po uzyskaniu prawa do renty