Każdemu pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę może zdarzyć się sytuacja, w której z określonych, usprawiedliwionych powodów nie może stawić się w pracy. Jakie są rodzaje usprawiedliwionej nieobecności płatnej? Czy każdy pracownik ma prawo do dnia wolnego za oddanie krwi czy przysługuje to tylko honorowym krwiodawcom? Czy pracownikowi przysługuje cały wolny dzień pracy, czy tylko na czas oddania krwi?

Usprawiedliwiona nieobecność w pracy

Osoba nawiązująca stosunek pracy z pracodawcą zobowiązana jest do stosowania się do przepisów obowiązującego prawa. Zapisy Kodeksu pracy jasno określają podstawowe obowiązki pracowników.

„Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem”.

Kluczowym w nawiązaniu do omawianego tematu jest zapis określający, że pracownik wykonuje swoja pracę w konkretnym miejscu i czasie. W praktyce oznacza to, że każda nieobecność pracownika w pracy zobowiązuje go do usprawiedliwienia tego stanu. Rozporządzenia w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy określa, iż pracownik zobowiązany jest uprzedzić swojego pracodawcę o swojej nieobecności, jeżeli powód jej zaistnienia jest mu znany odpowiednio wcześniej.

W razie zaistnienia przyczyn uniemożliwiających stawienie się do pracy pracownik jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić pracodawcę o przyczynie swojej nieobecności i przewidywanym okresie jej trwania, nie później jednak niż w drugim dniu nieobecności w pracy.

Jeżeli pracownik nie był świadomy tego, że zaistnieją okoliczności, których skutkiem będzie jego niestawienie się w pracy, wówczas powinien powiadomić pracodawcę o przyczynie nieobecności maksymalnie w drugim dniu jej występowania.

Sposób powiadomienia o nieobecności

Jeżeli pracodawca zobowiązany jest do utworzenia regulaminu pracy bądź dobrowolnie go stworzył, to powinien zawrzeć w nim informacje dotyczące sposobu powiadamiania pracodawcy o nieobecnościach pracowników. Natomiast w przypadku gdy brak jest takich jasno określonych reguł, pracownik ma możliwość powiadomić pracodawcę o nieobecności:

  • osobiście;
  • za pośrednictwem innej osoby/pracownika;
  • telefonicznie lub mailowo (bądź za pomocą innego środka łączności użytkowanego przez pracodawcę);
  • drogą pocztową, przy czym za termin zawiadomienia uważa się datę stempla pocztowego.

Istnieją wyjątki od reguły usprawiedliwienia nieobecności w ciągu 2 dni u pracodawcy. Można do nich zaliczyć ciężką chorobę połączoną z brakiem lub nieobecnością domowników albo inne zdarzenie losowe.

Nieobecność usprawiedliwiona płatna – kiedy ma miejsce?

Przepisy definiują podstawowe przyczyny powstania nieobecności w pracy, za które pracownikowi i tak przysługiwać będzie wynagrodzenie. Zaliczamy do nich:

  • chorobę – której potwierdzeniem jest wystawione zwolnienie lekarskie, o którym mowa w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa bądź decyzja właściwego państwowego inspektora sanitarnego, wydana zgodnie z przepisami o zwalczaniu chorób zakaźnych;
  • szkolenie BHP – pracodawca samodzielnie powinien skierować pracownika na takie szkolenie. Potwierdzeniem odbycia szkolenia jest wystawiona i podpisana karta szkolenia BHP;
  • badania lekarskie w okresie ciąży – potwierdzeniem jest oświadczenie pracownika o niemożności zrealizowania badań poza godzinami pracy;
  • badania realizowane u lekarza medycyny pracy – obowiązkiem pracodawcy jest skierowanie pracownika na badania do lekarza medycyny pracy w określonych okolicznościach; to pracodawca wystawia pracownikowi skierowanie na badania, a potwierdzeniem odbytych badań jest orzeczenie lekarskie;
  • narodziny dziecka – z okazji narodzin dziecka pracownikowi przysługuje urlop okolicznościowy, na który należy złożyć wniosek u pracodawcy oraz przekazać do wglądu pracodawcy akt urodzenia dziecka;
  • śmierć członka rodziny – potwierdzeniem nieobecności pracownika związanej ze śmiercią bliskiej osoby jest złożenie wniosku o urlop okolicznościowy oraz dostarczenie do wglądu aktu zgonu; 
  • wezwanie do sądu, prokuratury, na policję – potwierdzeniem jest imienne wezwanie pracownika do osobistego stawienia się, wystosowane przez odpowiedni urząd;
  • nagła konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem bądź chorym członkiem rodziny – potwierdzeniem może być odpowiednio zwolnienie lekarskie bądź oświadczenie ubezpieczonego;
  • poszukiwanie pracy w okresie wypowiedzenia – podstawą jest wniosek pracownika o wykorzystanie przysługującego urlopu;
  • oddanie krwi w punkcie krwiodawstwa – potwierdzeniem jest odpowiednie zaświadczenie wystawiane przez punkt krwiodawstwa.

Oddanie krwi a nieobecność usprawiedliwiona płatna

Prawo do dnia wolnego w celu oddania krwi przysługuje nie tylko honorowym krwiodawcom, a każdemu pracownikowi, który zdecyduje się na oddanie krwi.

Zgodnie z art. 9a ust. 1 ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, osoby, które oddały krew lub jej składniki, w tym osocze po chorobie COVID-19, przysługują uprawnienia, o których mowa w art. 9, z tym że wymiar zwolnienia od pracy oraz zwolnienia od wykonywania czynności służbowych przysługuje w dniu, w którym oddał krew lub jej składniki, oraz w dniu następny.

Jak określić czas zwolnienia od pracy za oddanie krwi?

Okres, na który pracodawca musi zwolnić pracownika od pracy, określany jest przez stację krwiodawstwa. Na zaświadczeniu wydanym przez stację krwiodawstwa widnieje czas zwolnienia od pracy w danym dniu. Pracownik powinien wcześniej uprzedzić pracodawcę o chęci oddania krwi.

Co w wypadku, kiedy oddanie krwi nie jest możliwe?

Jeżeli pracownik chce oddać krew, jednak w stacji krwiodawstwa okaże się, że ze względów zdrowotnych oddanie krwi jest niemożliwe, wówczas stacja krwiodawstwa powinna wystawić zaświadczenie potwierdzające spędzony w niej czas.

W przypadku nie zakwalifikowania dawcy do oddania krwi w tym dniu nie przysługuje więc dzień wolny, w takim przypadku będzie wystawiane zaświadczenie  usprawiedliwiające nieobecność na czas badania lekarskiego.

Każdemu pracownikowi za czas usprawiedliwionej nieobecności przysługuje wynagrodzenie zagwarantowane przepisami prawa. Oddanie krwi jest jednym z powodów uznania nieobecności pracownika za usprawiedliwioną.

Tag: oddanie krwi