Wynagrodzenie za pracę jest jednym z podstawowych praw osób zatrudnionych w oparciu umowy o pracę. Jego wysokość powinna odpowiadać rodzajowi, ilości i jakości świadczonej pracy, a także kwalifikacjom wymaganym przy wykonywaniu określonych obowiązków. Jakie uprawnienia ma pracownik w sytuacji, gdy występuje nieterminowa wypłata wynagrodzenia?

Obowiązki pracodawcy

Kodeks pracy nakłada na pracodawcę szereg obowiązków związanych z wynagrodzeniem pracowników. Do najważniejszych należą:

• Terminowe wypłacanie wynagrodzeń – pracodawca musi przestrzegać terminu wypłaty ustalonego w umowie o pracę, regulaminie lub układzie zbiorowym.
• Zapewnienie wynagrodzenia zgodnego z umową – pracodawca nie może obniżać wynagrodzenia pracownikowi bez jego zgody, chyba że ma do tego podstawy prawne wynikające z przepisów prawa pracy.
• Zabezpieczenie płynności finansowej – pracodawca powinien planować swoje wydatki tak, aby terminowo wypłacać wynagrodzenia pracownikom, nawet w trudniejszych okresach finansowych.

W przypadku opóźnień w wypłatach, pracownik ma prawo dochodzić swoich roszczeń. Warto podkreślić, że pracodawca, który nie wypłaca wynagrodzenia na czas, nie tylko łamie prawo, ale także naraża się na konsekwencje finansowe i prawne.

Termin wypłaty wynagrodzenia

Kodeks pracy nakłada na pracodawcę obowiązek wypłacania pensji w konkretnym terminie. Zgodnie z przepisami wynagrodzenie za pracę powinno być wypłacane co najmniej raz w miesiącu w ustalonej dacie. Termin przekazania pensji pracownikowi powinien być ustalony w regulaminie pracy lub wynagrodzenia, układzie zbiorowym, w przypadku ich braku przynajmniej w umowie o pracę lub w informacji o pozaumownych warunkach pracy.

Wynagrodzenie nie powinno być wypłacane później niż 10. dnia następnego miesiąca, po miesiącu, za który jest należne. W przypadku, gdy ustalony dzień wypłaty pensji jest dniem wolnym, pracodawca musi wypłacić wynagrodzenia w dniu poprzedzającym.

Nieterminowa wypłata wynagrodzenia - działania, które może podjąć pracownik

Sytuacja nieotrzymania przez pracownika wynagrodzenia z pewnością należy do bardzo stresujących. Jednak bez względu na okoliczności, zawsze pierwszym działaniem, które należy podjąć jest rozmowa z pracodawcą w celu wyjaśnienia zaistniałej sytuacji. Przyczyny takiego stanu rzeczy mogą być różne, a próba polubownego rozwiązania problemu zazwyczaj daje najlepsze i najszybsze efekty. Jeśli jednak pracodawca nie chce nic wyjaśniać lub ewidentnie jego argumenty odbiegają od obiektywnej rzeczywistości, pracownik ma kilka możliwości, aby dochodzić swoich praw.

Skarga do Państwowej Inspekcji Pracy

Pierwszym krokiem, jaki pracownik może podjąć, jest zgłoszenie nieterminowej wypłaty do Państwowej Inspekcji Pracy (PIP). Inspekcja ma prawo przeprowadzić kontrolę w firmie i nałożyć na pracodawcę karę finansową, jeśli zostanie stwierdzone naruszenie przepisów prawa pracy. Zgłoszenie można złożyć anonimowo, co może chronić pracownika przed ewentualnymi reperkusjami ze strony pracodawcy.

Pozew do sądu pracy

Kolejnym krokiem, jaki może podjąć pracownik, jest wniesienie pozwu do sądu pracy. Pracownik może dochodzić w sądzie zarówno zapłaty zaległego wynagrodzenia, jak i odsetek za opóźnienie. W przypadku, gdy nieterminowa wypłata wynagrodzenia była powtarzającym się problemem, pracownik może również domagać się zadośćuczynienia za naruszenie swoich praw pracowniczych.

Rozwiązanie umowy z winy pracodawcy

Pracownik ma prawo rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia - według art. 55 § 1¹ Kodeksu, taki tryb rozwiązania umowy o pracę jest możliwy “gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy - w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni”.

Odsetki za nieterminową wypłatę wynagrodzenia

W przypadku opóźnień w wypłacie wynagrodzenia pracownikowi przysługuje prawo do odsetek ustawowych za opóźnienie. Stawka odsetek wynika z Kodeksu cywilnego i jest ustalana na podstawie wysokości stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego (NBP) oraz dodatkowych punktów procentowych. Pracownik może zatem żądać nie tylko należnej mu kwoty wynagrodzenia, ale także odsetek za każdy dzień zwłoki, co dodatkowo obciąża pracodawcę.

Nieterminowa wypłata wynagrodzenia - konsekwencje dla pracodawcy

Kodeks pracy nakłada na pracodawcę obowiązek wypłacania pensji w ustalonym terminie. Naruszanie podstawowych praw pracownika, tak jak wspomniano powyżej, może przynieść wiele negatywnych konsekwencji. 

Grzywny i kary

Pracodawca, który nie wypłaca wynagrodzeń w terminie, może zostać ukarany grzywną w wysokości od 1 000 zł do 30 000 zł na podstawie przepisów Kodeksu pracy. W przypadku powtarzających się naruszeń, organy nadzorcze mogą zdecydować się na nakładanie wyższych kar, co dodatkowo obciąża przedsiębiorcę.

Utrata zaufania pracowników

Nieterminowa wypłata wynagrodzeń prowadzi do utraty zaufania pracowników. Brak stabilności finansowej w firmie, a także niewywiązywanie się pracodawcy z podstawowych obowiązków może skłaniać pracowników do szukania nowego miejsca zatrudnienia. Zmniejsza to zaangażowanie pracowników i obniża morale zespołu.

Reputacja firmy

Opóźnienia w wypłacie wynagrodzeń negatywnie wpływają na reputację firmy. Niezadowoleni pracownicy mogą wyrażać swoje niezadowolenie w mediach społecznościowych czy w serwisach oceniających pracodawców, co może wpłynąć na przyszłe rekrutacje i współpracę z innymi podmiotami.

Podsumowanie

Nieterminowa wypłata wynagrodzenia to poważne naruszenie prawa pracy, które może prowadzić do negatywnych skutków zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy. Pracownik ma prawo dochodzić swoich roszczeń, w tym odsetek za opóźnienie, składać skargi do Państwowej Inspekcji Pracy lub wnosić pozew do sądu pracy. Dla pracodawcy nieterminowe wypłaty mogą prowadzić do problemów z reputacją, rotacji pracowników oraz konsekwencji prawnych. Aby unikać takich sytuacji, pracodawcy powinni regularnie monitorować swoją płynność finansową i dbać o terminową wypłatę wynagrodzeń.